Kminkówka wg pani Elżbiety

Tagi

Elżbieta Kiewnarska, kminkówka, olejki eteryczne, pani Elżbieta, wódki bez przepalania, wódki z olejków eterycznych

Przepis piętnasty z “Nalewek i likierów” Elżbiety Kiewnarskiej.

Kminkówka (Kümmel)

Dawne przepisy głoszą, iż należy nalać wódkę na kminek, licząc po łyżce kminku na trzy szklanki (dawną kwartę) wódki, i trzymać w cieple tydzień. Inne znów radzą kminek naprzód dobrze przetłuc. Wszystkie się zgadzają na to, że należy ją trzymać kilka tygodni, przed użyciem, zbutelkowaną, i że kminkówka musi być zaprawiona cukrem. Otóż ja twierdzę, że kminkówka bez cukru też doskonale smakuje, – bo przecież nie wszyscy mogą pić słodką wódkę, a po niej jeść słone zakąski, i dodaję, że kminkówka, według tych starych, a w tym wypadku niedobrych recept przyrządzona, ma brzydki, brudno-zielonkawy kolor. Prosty i prędki sposób jej przyrządzenia jest następujący: Na litr zwykłej, mocnej, 45-cio stopniowej wódki wlać trzy (wyraźnie trzy) krople olejku kminkowego i dwie krople olejku anyżowego, wsypać na koniec noża kwasku cytrynowego, zmięszać mocno płyn w butelce, zakorkować i potrzymać trzy dni w śpiżarni, poczem wyborna wódka do użytku jest gotowa.

Kontuszówka na olejkach

Tagi

Kontuszówka, olejki eteryczne, polskie wódki XIXw, wódki bez przepalania, wódki polskie, wódki z olejków eterycznych

Zamieściłem ostatnio dwa wpisy poświęcone dość popularnej i sławnej niegdyś polskiej wódce Kontuszówce. Przepisy, które dotychczas przytoczyłem za starymi niemieckimi receptularzami, wskazują iż była to polska odmiana anyżówki. Dziś przepis na Kontuszówkę na olejkach eterycznych, gdzie olejek anyżowy użyty jest w niewielkich ilościach, przeważają zaś aromaty cytrynowo-melisowe, choć równie istotne są jałowiec, piołun, lawenda, majeranek i muszkatałowiec.

Kontuszówka

• 10 kropli olejku anyżowego
• 12 kropli olejku kardamonowego
• 12 kropli olejku imbirowego
• 18 kropli olejku lawendowego
• 18 kropli olejku muszkatałowego
• 18 kropli olejku majeranowego
• 18 kropli olejku piołunowego
• 18 kropli olejku jałowcowego
• 24 krople olejku melisowego
• 30 kropli olejku cytrynowego
• spirytus – 5 litrów
• cukier – 2,2 kg
• woda – 4 litry

 

Kontuszówka na olejkach

Tagi

anyżówka, Kontuszówka, olejki eteryczne, polskie wódki XIXw, wódki bez przepalania, wódki z olejków eterycznych

Kilka dni temu zamieściłem na tym blogu post o popularnej w dziewiętnastowiecznej Polsce wódce Kontuszówce.

W dawnych receptularzach drogeryjnych i leksykonach likworerskich wiele przepisów na wódki i likiery bazuje nie na ziołach i korzeniach, lecz na olejkach eterycznych z nich wyciągnionych. Produkcja wódek tą metodą cechuje się niebywałą prostotą. Wystarczy poprzez rozpuszczenie olejków w spirytusie stworzyć odpowiednią bazę likierową, którą następnie bierze się do zestawienia likieru. Praktycznie wszystkie olejki eteryczne potrzebne do zestawienia Kontuszówki, można obecnie kupić, więc niżej podaję przepis na ten zacny trunek.

Poniżej przepis na Kontuszówkę na olejkach.

Zaprawa na 10 litrów

• 1.5 g olejku z anyżu gwiaździstego
• 0.9 g olejk anyżowego
• 0,625 g olejku jałowcowego
• 0,625 g olejku piołunowego
• 0,625 g olejku kminkowego
• 0,375 g olejku z kopru włoskiego
• 0,125 g olejku cytrynowego
• 0,125 g olejku z mięty pieprzowej
• 2 krople olejku kolendrowego
• 1 kropla plejku różanego
• 1 kropla olejku z kwiatu pomarańczy (neroli)
• 200 ml spirytusu 95 %

Zmieszaj wszystkie składniki zaprawy ze sobą, skłóć dobrze i zostaw w ciemnym miejscu na dwa tygodnie. Zestaw wódkę według poniższej proporcji (podano ilości na 10 litrów wódki, zaś w nawiasach na dwa litry).

Zestaw

• 0,2 litra zaprawy (40 ml)
• 0,3 litra brandy (60 ml)
• 3,2 litra spirytusu 95% (640 ml)
• 2,0 litra syropu cukrowego 60% (400 ml)
• 1,0 litra białego wina (200 ml)
• 3,7 litra wody (740 ml)

Zabarwić możesz delikatnie palonym cukrem, lub nalewem na piołun. Przefiltruj zestawioną wódkę, rozlej do butelek i zostaw w spokojności na miesiąc, niech się smaki ułożą.

O zaprawianiu wódek olejkami

Tagi

Gospodyni Litewska, olejki eteryczne, polskie wódki XIXw, wódki z olejków eterycznych

W minionym czasie zamieściłem tu kilka przepisów opartych na zaprawianiu wódki olejkami eterycznymi. Ze względu na ogromną prostotę procedury przygotowania trunku w oparciu o odpowiednią mieszaninę olejków eterycznych, pełno było takich przepisów w leksykonach i receptularzach, przeznaczonych do użytku drogerzystów. O szykowaniu wódek z olejków taki można znaleźć fragment w „Gospodyni Litewskiej”:

Zaprawiając wódki lub likiery olejkami, trzeba je naprzód rozpuścić w małej ilości spirytusu, z którym się we flaszce mocno skłócą, a wtenczas lać do wódki; lany zaś prosto do spirytusu pływałby po wierzchu i nigdyby z wódką dobrze się nie zmieszał. Albo też olejki lać można do ulepu gęstego, już ostudzonego; po dobrem z nim rozmieszaniu, wlewa się spirytus i dystylluje wódka przez worek wełniany; część olejku osiada wprawdzie na tym worku, zapach jest przeto nieco słabszy, ale przyjemniejszy, mniej olejkiem trącący. Wiele jednak osób nie znosi zapraw olejkowych, dlatego nierównie jest lepiej wódkę aromatami zaprawiać.

Gorzka hamburska

Tagi

"Gorzelnik", Gorzka hamburska, polskie wódki XIXw, wódki z olejków eterycznych

W pierwszym numerze „Gorzelnika” z 1899 roku znaleźć można, prócz artykułu o wyrobie śliwowicy, znaleźć można przepis na wódkę gorzką hamburską, szykowaną z olejków eterycznych. Przepis przytaczam poniżej.

Gorzka hamburska

• 50 g olejku pomarańczowego
• ¾ g olejku piołunowego
• 4 g olejku cynamonowego
• 3¼ g olejku goździkowego
• ½ g olejku kalmusowego (tatarakowego – J.B.)
  

rozpuszcza się w 1 litrze spirytusu 90%-go i miesza potem z 41 litrami takiego spirytusu. Następnie gotuje się 10 kg cukru w 6 litrach wody, rozcieńcza wodą do 40 litrów i miesza ze spirytusem zapachnionym. Likier ten zabarwia się karmelem i czerwoną tynkturą. Dobrego apetytu pijącym tę pomadówkę.

Podobny przepis znaleźć można w niemieckich XIX-wiecznych książkach dla drogerzystów.

Hamburger Bitter

• 5 Quart Weingeist
• 4 Quart Wasser
• 200 Tropfen Bitter-Pomeranzenöl
• 80 Tropfen Orangenöl
• 60 Tropfen Calmusöl
• 200 Tropfen Essig-Naphta

Farbe: braun

Oparty na powyższym przepis przedstawia się następująco:

Gorzka hamburska II

• 5 litrów spirytusu 75%
• 4 litry wody
• 200 kropli olejku pomarańczowego z gorzkiej pomarańczy
• 80 kropli olejku pomarańczowego
• 60 kropli olejku tatarakowego
• 200 kropli octanu etylu (Essig-Naphta*)

*Essig-Naphta, albo Essig-Äther, to dawne niemieckie nazwy estru etylowego kwasu octowego (współczesna nazwa ester pochodzi właśnie od niemieckiego Essig-Äther).

Wódkę należy odpowiednio osłodzić oraz zafarbować na ciemno, najlepiej karmelem.

Ogólne porady tyczące przygotowania wódek na zaprawce z olejków znaleźć możesz np. tutaj.