Tagi
anyżówka, aqua vitae, okowita, receptury siedemnastowieczne, The Company of Distillers of London, The distiller of London, Theodore de Mayerne
W dawnych czasach dla poprawienia smaku wódki najczęściej przepędzano ją powtórnie, dając do alembika anyżu. Dziś przepis historyczny wedle siedemnastowiecznej receptury. Wpierw krótki wstęp.
W roku 1638 w Anglii, za panowania króla Karola I Stuarta (którego później w trakcie rewolucji angielskiej skazano na śmierć i ścięto, jako tyrana, zdrajcę i wroga ludu), powstała The Company of Distillers of London, której król dał wyłączne prawo do produkcji wódek i handlu nimi w Londynie i w promieniu 21 mil od niego. The Company of Distillers of London powstała między innymi dzięki staraniom sir Teodora de Mayerne, słynnego w Europie medyka, który swymi umiejętnościami służył wpierw królowi Francji Henrykowi IV, później zaś królowi Anglii Jakubowi I i wielu innym znakomitościom tamtej epoki. Miał on również duży wpływ na ostateczny kształt powstałej na początku XVII wieku, pierwszej w Europie ogólnopaństwowej farmakopei, Farmakopei Londyńskiej. Później zaś był współautorem opracowanego na potrzeby The Company of Distillers of London zbioru przepisów destylerskich wydanych w Londynie w 1639 roku pod tytułem The distiller of London : Compiled and set forth by the speciall licence and command of the Kings most excellent Majesty: for the sole use of the Company of Distillers of London. And by them to bee duly observed and practized. Dla ochrony, przed ciekawskich okiem, we wszystkich przepisach likworerskich zawartych w tym dziele, odpowiednie ilości ziół i korzeni oraz jednostki miar, w jakich zostały one wyrażone, zapisano w sposób sekretny (przyznać trzeba, że szyfr ten złamać można dość łatwo). Książkę tę wydano w przededniu rewolucji angielskiej, która odmieniła i ustrój królestwa, i jego społeczeństwo, i rynek wydawniczy. W roku 1652 w trakcie rządów sir Olivera Cromwella, The London Distiller wydany został ponownie pod tytułem The London-distiller: exactly and truly shewing the way (in words at length, and not in myterious characters and figures) to draw all sorts of spirits and strong-waters. Jak sam tytuł wskazuje w tym wydaniu zawarto rozszyfrowane receptury.
Aqua vitae, the first sort
The greater quantity.
Take strong proof spirit 10 gallons, Aniseeds bruised 1 pound, distil them into strong proof spirit according to Art.
The lesser quantity.
Take strong proof spirit 1 gallon, Aniseeds bruised 1 ounce 4 drams, distil them into strong proof spirit according to art.
W języku polskim przepis ten mógłby mieć następujące brzmienie:
Aqua vitae
Weź wodki mocnej garnców dziesięć, Anyżu dobrze utłuczonego funt jeden i przepal to na mocną wódkę wedle zasad sztuki.
Albo,
Weź wodki mocnej garniec jeden, Anyżu dobrze utłuczonego jedną uncję i cztery drachmy i przepal to na mocną wódkę wedle zasad sztuki.
W wersji współczesnej, po przeliczeniu podanych ilości z miar aptekarskich na gramy, wódka ta ma następującą recepturę:
Weź dwa litry żytniej wódki, nalej na 19-24 g anyżku i zostaw na kilka dni w spokojności. Potem wlej do kolby okrągłodennej, dolej pół litra wody, i odbierz z tego przez prostą chłodnicę dwa litry wódki.
Alembicus 