Starka

Tagi

Gospodyni Litewska, polskie wódki XIXw, starzenie wódki, Zdzisław Nowicki

Dobrze też wódkę, postawioną w piwnicy, nalewać na jabłka lub gruszki suszone, także na herbatę, wyjętą z imbryczków i dobrze wysuszoną, te bowiem zaprawy przetrawiają wódkę, odbierają jej cierpkość i kolor żółtawy nadają.

Niektórzy też wrzucają do wódki łuskę od orzechów laskowych; prawda iż od nich wódka traci przykry zapach, i w rok już jest dobra do użycia, ale jest ona szkodliwa zdrowiu, bo ma w sobie wiele cząstek narkotycznych, odurzających.

“Gospodyni litewska czyli nauka porządnego utrzymywania domu”, wydanie 11-te poprawione drukowane z wydania 1898 roku, Wilno, nakładem księgarni Józefa Zawadzkiego, 1914.

Opisane w „Gospodyni litewskiej” sposoby starzenia wódki poprzez nalanie na herbaciane fusy i łupiny orzechów laskowych odnaleźć można w recepturach na starki Zdzisława Nowickiego w jego „Domowych piwach, cydrach, winach, nalewkach, likierach, kremach” O wykorzystaniu szyszek brzozowych znaleźć możesz informację tutaj.

Poniżej dwa przepisy oparte na jego recepturach.

Starka I

Weź 2 łyżeczki fusów czarnej herbaty, po zaparzeniu zebranych i dobrze wysuszonych, łyżkę łusek orzechów laskowych i dwie łyżeczki dębowych prażonych wiórów. Zalej to w butli litrem żytniówki. Zabarwij łyżką karmelu. Niech w spokoju stoi przynajmniej dwa tygodnie albo i dłużej. Zlej wódkę, przecedź przez bibułę lub płótno i rozlej do butelek.

Starka II

Weź 50 g fusów czarnej herbaty, po zaparzeniu zebranych i dobrze wysuszonych, tyle samo łupin od orzechów laskowych i trochę ususzonych szyszek brzozowych. Zalej to w butli dwoma litrami żytniówki i zostaw w spokoju. Kiedy się wódka przetrawi zlej ją i przecedź przez gęste płótno. Zmieszaj to z kwaterką porteru i połową kwaterki białego słodkiego wina. Niech to w spokoju stoi przynajmniej dwa tygodnie. Po tym czasie przecedź wódkę raz jeszcze przez płótno i rozlej do butelek.

Wódkę starą w kilka lat zrobić

Tagi

Gospodyni Litewska, polskie wódki XIXw, starzenie wódki

Do beczki, obitej obręczami żelaznemi, na lagier winny nalać czystej wódki szumówki z żyta, a nie z kartofli pędzonej, niemającej żadnego obcego i przykrego odoru. Beczkę mocno zabitą zakopać w gruncie piaszczystym tak głęboko, żeby przynajmniej na półtora łokcia było nad nią ziemi; w lat 3 lub 4 wyjmuje się z niej równie dobra i przetrawiona wódka, jak lat 15 lub więcej wystała w piwnicy zwyczajnym sposobem. Ktoby zaś nie chciał ambarasownego zakopywania w ziemi tej wódki, może ją tylko nalaną na lagier winny utrzymywać w piwnicy, ale już wtenczas dłuższego czasu potrzebuje do przetrawienia się. Inni na lagier arakowy też wódkę nalewają, ale ta ma już w sobie jakąś cierpkość i zapach obcy.

“Gospodyni litewska czyli nauka porządnego utrzymywania domu”, wydanie 11-te poprawione drukowane z wydania 1898 roku, Wilno, nakładem księgarni Józefa Zawadzkiego, 1914.

Wódka stara

Tagi

Gospodyni Litewska, polskie wódki XIXw, starzenie wódki

Węgle z drzewa brzozowego bez kory rozżarzone zebrać do garnka i zakrywszy przydusić bez zalewania wodą. Pół garnca tych węgli wsypać do 5-ciu garncy prostej dobrej wódki i dodać 3 garści drobno posiekanych brzozowych szyszek, dobrze w butlu zakorkować i postawić na miesiąc; wlać butelkę araku; zlać do butelek, a będzie dobra stara wódka.

„Gospodyni litewska czyli nauka porządnego utrzymywania domu”, wydanie 11-te poprawione drukowane z wydania 1898 roku, Wilno, nakładem księgarni Józefa Zawadzkiego, 1914.

O zaprawianiu wódek olejkami

Tagi

Gospodyni Litewska, olejki eteryczne, polskie wódki XIXw, wódki z olejków eterycznych

W minionym czasie zamieściłem tu kilka przepisów opartych na zaprawianiu wódki olejkami eterycznymi. Ze względu na ogromną prostotę procedury przygotowania trunku w oparciu o odpowiednią mieszaninę olejków eterycznych, pełno było takich przepisów w leksykonach i receptularzach, przeznaczonych do użytku drogerzystów. O szykowaniu wódek z olejków taki można znaleźć fragment w „Gospodyni Litewskiej”:

Zaprawiając wódki lub likiery olejkami, trzeba je naprzód rozpuścić w małej ilości spirytusu, z którym się we flaszce mocno skłócą, a wtenczas lać do wódki; lany zaś prosto do spirytusu pływałby po wierzchu i nigdyby z wódką dobrze się nie zmieszał. Albo też olejki lać można do ulepu gęstego, już ostudzonego; po dobrem z nim rozmieszaniu, wlewa się spirytus i dystylluje wódka przez worek wełniany; część olejku osiada wprawdzie na tym worku, zapach jest przeto nieco słabszy, ale przyjemniejszy, mniej olejkiem trącący. Wiele jednak osób nie znosi zapraw olejkowych, dlatego nierównie jest lepiej wódkę aromatami zaprawiać.