Cynamonka, albo Goldwasser

Tagi

"Wiadomość ciekawa każdemu wielce pożyteczna", cynamonka, goldwasser, wódki korzenno-ziołowe, wódki polskie

Dziś ciąg dalszy przepisów z “Wiadomości ciekawej. Każdemu wielce pożytecznej, o skutkach y mocy zbóż wszelkich, jarzyn y ziół różnych, tak ogrodowych iako y polnych”. Ostatnio zamieściłem tu przepis na wódkę pomarańczowo-rozmarynową pędzoną na anyżówce. Dziś czas na cynamonkę, która w „Wiadomości ciekawej” następuje zaraz po wspomnianej. Więcej – wódka pomarańczowo-rozmarynowa jest jednym ze składników receptury. Mamy oto cynamonkę, która jest wódką z wódki pędzoną. Na końcu dawano do niej płatki złota (jeśli cokolwiek łączy wszystkie przepisy na goldwasser, to najpewniej są to mieniące się pięknie w słońcu złote drobiny).

Zatem…

Teraz dopiero robić z tego [opisanej wódki pomarańczowo-rozmarynowej] essencyą Cynamonową, iako masz niżey zupełnie wypisaną Informacyą.

Cynamonka z Wodki

Weś Cynamonu łotów dziesięć, kwiatu Muszkatołowego poł łota, y gałek Muszkatałowych dwie. Cynamon na kawałki połamawszy, Gałki i Kwiat w moździerzu dobrze utłuc, y wlać do tego wody kryniczney pułtora garca, y przepalić, a dobrać z tego wodki garniwec ieden. Co się zaś zostanie w Alembiku, tego nie wyrzucać.

Teraz te sześć flasz [półgarncowych, przyp. J.B.] (o ktorych masz wyżey) przepal w Alembiku, a odbierz z tego flasz cztery, reszta na rozchod.

W tym zaś garcu Essencyi Cynamonowey, namocz Cukru Kandysbrotu funtów cztery a potym zmieszay z temi czterema flaszami, a dystylluy przez biały kapelusz a gdy się już wyklaruje, wziąść tey samey wodki czyli Essencyi w szklankę, y włożyć do niey złota Fangultu miarkuiąc do każdey flaszy listkow sześć, ktore dobrze w szklance rozdartym piórem ubiwszy, do każdey flaszy wlać po trosze  ze szklanki.

Receptura ta w wersji współczesnej mogłaby mieć następującą postać:

Pierwsza destylacja

Do kolby wlać:

• wody kryniczney 0,6 litra
• cynamonu 13,5 g
• kwiatu muszkatołowego 0,7 g
• gałek muszkatałowych 1,2 g
• odebrać z tego wody 0,4 litra

Co się zaś zostanie w kolbie, tego nie wyrzucać.

Druga destylacja

Do kolby wlać wódki pomarańczowo-rozmarynowej 1,2 litra i odebrać z tego 0,8 litra. To co zostanie w kolbie po przefiltrowaniu wziąć za wódkę pośledniej jakości i bardziej wytrawną.

W wodzie aromatycznej z pierwszej destylacji (0,4 litra) rozpuścić 170 g cukru (proponuję zmniejszyć ilość) i zmieszać z wódką odebraną w drugiej destylacji. Przefiltrować.

Sposób robienia wódek gdańskich, doświadczony, y rzetelny

Tagi

"Wiadomość ciekawa każdemu wielce pożyteczna", polskie wódki XVIII wiek, wódka gdańska

Dziś znów trochę historii. Przytaczam przepis osiemnastowieczny z wydanej w 1769 roku w Łowiczu książki „Wiadomość ciekawa. Każdemu wielce pożyteczna, o skutkach y mocy zbóż wszelkich, jarzyn y ziół różnych, tak ogrodowych iako y polnych”

Sposób robienia wódek gdańskich, doświadczony, y rzetelny.

1. Wziąść wodki Anyżowey garcy* cztery, Chrzanu obieranego y pokraianego ćwierć funta,** Cebuli także obieraney y pokraianey ćwierć funta, Anyżu garść iednę, Soli garść iednę, Chleba razowego dobrze na ogniu spalonego sztukę dużą, y Piwa kwaśnego garniec ieden. To wszystko razem w Alembiku przepaliwszy, odebrać flasz pułgarcowych [sic!] wodki sześć.

2. Znowu Alembik dobrze wymywszy, wziąść Pomarańczowych skurek [sic!] funtów dwa i moczyć w wodzie przez puł [sic!] godziny, a potym to co iest białe, oskrobać, y wyrzucić: do tego przydać Rozmarynu garść iednę, y wody garcy trzy, y przepalić, a z tego odebrać wodki garniec tylko ieden, a co się w Alembiku zostanie, tego nie wyrzucać.

3. Nabić znowu po trzeci raz Alembik, one sześć flasz do niego wlawszy, y przepuścić, odebrać zaś z tego flasz cztery, reszta niech idzie na rozchod.

4. W tym zaś garcu, co się zostało, namocz Cukru Kandysbrotu funtów pięć, y zmieszać, to potym razem z temi wszystkiemi flaszami, y przez kapelusz biały dystyllować.***

* 1 garniec – przyjmijmy za miarami staropolskimi objętość 3,7689 l
** 1 funt – przyjmijmy za miarami staropolskimi masę 0,4052 kg
*** dystyllować użyto tu w znaczeniu filtrować

Receptura ta w wersji współczesnej mogłaby mieć następującą postać:

Pierwsza destylacja

• wódki 1,6 litra
• „chrzanu obieranego y pokraianego” 12 g
• „cebuli także obieraney y pokraianey” 12 g
• anyżu 15-20 g
• soli 3 g
• „chleba razowego dobrze na ogniu spalonego” – kromkę jedną
• piwa 0,4 litra

To wszystko w kolbie przepaliwszy, odebrać 1,2 litra wódki.

Druga destylacja
Wymywszy kolbę wziąść

• suszonych pomarańczowych skórek (bez albedo) 40 g
• rozmarynu 3 g
• wody 1,2 litra

Z tego odebrać wodki 0,8 litra, a co się w kolbie zostanie, tego nie wyrzucać.

Trzecia destylacja

Nabić znowu po trzeci raz kolbę, wlawszy 1,2 litra wódki z pierszej destylacji. Z tego odebrać 0,8 litra przedniej wódki, a co się zostanie w kolbie, to przefiltrować i będzie z tego wódka pośledniejsza i wytrawna.

W wodzie pomarańczowo-rozmarynowej z drugiej destylacji rozpuścić 200 g cukru (proponuję zmniejszyć ilość czterokrotnie) i zmieszać z wódką odebraną w trzeciej destylacji. Przefiltrować.